Quy trình định giá thành sản phẩm

Quy trình định giá thành sản phẩm là một quá trình quan trọng trong hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp. Định giá thành sản phẩm không chỉ đơn thuần là xác định giá bán của sản phẩm, mà còn bao gồm việc tính toán chi phí sản xuất, chi phí vận hành, và các yếu tố khác như lợi nhuận mong muốn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá quy trình định giá thành sản phẩm và các bước cụ thể để thực hiện nó. Từ việc xác định các thành phần chi phí sản xuất đến việc áp dụng các phương pháp tính giá hợp lý, chúng ta sẽ đi sâu vào quy trình này để hiểu rõ và áp dụng một cách hiệu quả.

Giá thành sản phẩm là gì?

Giá thành sản phẩm là một khái niệm quan trọng trong kế toán quản trị, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp sản xuất. Giá thành sản phẩm là tổng số tiền mà doanh nghiệp phải bỏ ra để sản xuất ra một sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể. Giá thành sản phẩm bao gồm các chi phí trực tiếp và gián tiếp liên quan đến quá trình sản xuất, như nguyên vật liệu, nhân công, máy móc, điện năng, thuê mặt bằng, quản lý, bảo hành, tiếp thị,...

Công thức tính giá thành sản phẩm là:

• Giá thành sản phẩm = Chi phí dở dang đầu kỳ + Tổng chi phí phát sinh trong kỳ - Chi phí dở dang cuối kỳ

Trong đó:

• - Chi phí dở dang đầu kỳ là chi phí của các sản phẩm chưa hoàn thành được chuyển sang từ kỳ trước.
• - Tổng chi phí phát sinh trong kỳ là tổng số chi phí mà doanh nghiệp phải trả cho việc sản xuất trong kỳ hiện tại.
• - Chi phí dở dang cuối kỳ là chi phí của các sản phẩm chưa hoàn thành được chuyển sang kỳ sau.

Ví dụ: Một doanh nghiệp sản xuất bánh mì có các thông tin sau:

• - Chi phí dở dang đầu kỳ: 10 triệu đồng
• - Tổng chi phí phát sinh trong kỳ: 100 triệu đồng
• - Chi phí dở dang cuối kỳ: 5 triệu đồng
• - Số lượng bánh mì hoàn thành trong kỳ: 50.000 cái

Theo công thức trên, giá thành sản phẩm của doanh nghiệp là:

• Giá thành sản phẩm = 10 + 100 - 5 = 105 triệu đồng

Giá thành mỗi cái bánh mì là:

• Giá thành mỗi cái bánh mì = Giá thành sản phẩm / Số lượng bánh mì hoàn thành = 105 / 50.000 = 2.100 đồng/cái

Xem thêm: Các phương pháp kế toán quan trọng nhất định phải biết

Cách tính giá thành sản xuất

Các phương pháp tính giá thành sản xuất là những cách thức để xác định chi phí liên quan đến quá trình sản xuất một sản phẩm hay dịch vụ. Có nhiều phương pháp khác nhau có thể áp dụng tùy theo mục đích và tính chất của hoạt động sản xuất. Dưới đây là một số phương pháp thường được áp dụng:

1. 1. Phương pháp trực tiếp (giản đơn)

Phương pháp này tính giá thành sản phẩm dựa trên tổng chi phí trực tiếp liên quan đến sản xuất sản phẩm đó, như là nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung trực tiếp. Những chi phí gián tiếp không được tính vào giá thành sản xuất. Phương pháp này thường dễ thực hiện và áp dụng cho các doanh nghiệp có quy mô nhỏ hoặc các sản phẩm đơn giản.

2. 2. Phương pháp loại trừ sản phẩm phụ

Đây là phương pháp tính giá thành sản xuất cho những hoạt động sản xuất có tạo ra nhiều loại sản phẩm khác nhau từ cùng một quá trình, trong đó có một số sản phẩm là chính, một số là phụ. Phương pháp này loại trừ giá trị của sản phẩm phụ khỏi tổng chi phí sản xuất để tìm ra giá thành của sản phẩm chính.

3. 3. Phương pháp phân bước

Phương pháp dùng để tính giá thành sản xuất cho những hoạt động sản xuất có nhiều bước, giai đoạn khác nhau. Phương pháp này tính giá thành cho mỗi bước, giai đoạn và cộng dồn lại để tìm ra giá thành cuối cùng của sản phẩm.

4. 4. Phương pháp theo đơn đặt hàng

Phương pháp tính giá thành sản xuất cho những hoạt động sản xuất theo yêu cầu của khách hàng, có tính riêng biệt và đặc thù. Phương pháp này tính giá thành cho mỗi đơn đặt hàng dựa trên chi phí thực tế đã bỏ ra để hoàn thành đơn hàng đó.

5. 5. Phương pháp theo định mức (tỷ lệ)

Phương pháp tính giá thành sản xuất dựa trên các tiêu chuẩn, quy định về nguyên vật liệu, nhân công và chi phí khác đã được xác định trước. Phương pháp này tính giá thành cho mỗi sản phẩm bằng cách nhân số lượng nguyên vật liệu, nhân công và chi phí khác theo định mức với đơn giá của chúng.

6. 6. Phương pháp hệ số

Phương pháp tính giá thành sản xuất dựa trên một hệ số biến đổi được xác định từ tỷ lệ giữa chi phí gián tiếp và chi phí trực tiếp. Phương pháp này tính giá thành cho mỗi sản phẩm bằng cách cộng chi phí trực tiếp với chi phí gián tiếp được tính bằng cách nhân chi phí trực tiếp với hệ số biến đổi.

Mỗi phương pháp tính giá thành sản xuất có ưu điểm và hạn chế riêng. Doanh nghiệp cần xem xét quy mô, đặc điểm và mục tiêu kinh doanh của mình để chọn phương pháp phù hợp nhằm tính toán giá thành sản phẩm một cách chính xác và hợp lý.

Xem thêm: Lợi ích của quản lý doanh nghiệp bằng dữ liệu

Các bước tính giá thành sản phẩm

Quy trình này gồm có các bước sau:

• - Tổng hợp chi phí sản xuất:

Đây là bước đầu tiên trong quy trình tính giá thành sản phẩm. Các chi phí này có thể được lấy từ các chứng từ kế toán, như hóa đơn mua hàng, phiếu lương, phiếu chi, bảng kê chi phí...

• - Phân bổ chi phí:

Sau khi tập hợp các chi phí sản xuất, bước tiếp theo là phân bổ các chi phí này cho các đơn vị sản xuất, như sản phẩm, dịch vụ, công đoạn hay bộ phận. Mục đích của việc phân bổ chi phí là để xác định chi phí cho mỗi đơn vị sản xuất một cách hợp lý và công bằng. Các phương pháp phân bổ chi phí có thể là dựa trên khối lượng, dựa trên hoạt động hay dựa trên giá trị gia tăng.

• - Chọn phương pháp tính giá thành:

Tùy thuộc vào loại hình sản xuất, tính chất của sản phẩm và mục tiêu của doanh nghiệp, có thể áp dụng các phương pháp tính giá thành khác nhau cho quy trình tính giá thành sản phẩm, như giá thành theo đơn hàng, giá thành theo quy trình hay giá thành theo hoạt động. Mỗi phương pháp có những ưu và nhược điểm riêng, do đó cần chọn lựa sao cho phù hợp với điều kiện và yêu cầu của doanh nghiệp.

• - Tính toán số lượng sản phẩm đã hoàn thành trong kỳ và số lượng sản phẩm còn dang dở cuối kỳ:

Để tính được giá thành của các sản phẩm hoàn thành trong kỳ và các sản phẩm dở dang cuối kỳ, cần xác định được số lượng của chúng. Số lượng này có thể được tính bằng cách cộng số sản phẩm hoàn thành đầu kỳ với số sản phẩm hoàn thành trong kỳ và trừ đi số sản phẩm bán ra trong kỳ. Số lượng này cũng có thể được kiểm tra bằng cách kiểm kê thực tế tại kho.

• - Đánh giá giá trị sản phẩm dở dang cuối kỳ:

Sản phẩm dở dang là những sản phẩm chưa hoàn thành quá trình sản xuất tại thời điểm cuối kỳ. Để tính được giá thành của chúng, cần đánh giá được mức độ hoàn thành theo từng yếu tố chi phí (nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp và chi phí chung sản xuất). Mức độ hoàn thành có thể được xác định bằng cách sử dụng các chỉ tiêu kỹ thuật, như khối lượng, thời gian hay công suất.

• - Tính toán giá trị sản phẩm hoàn thành:

Sau khi xác định được số lượng và mức độ hoàn thành của các sản phẩm hoàn thành và dở dang, bước tiếp theo là tính trị giá của chúng. Trị giá của một sản phẩm hoàn thành bằng tổng chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp và chi phí chung sản xuất đã phân bổ cho sản phẩm đó. Trị giá của một sản phẩm dở dang bằng tổng chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, nhân công trực tiếp và chi phí chung sản xuất đã phân bổ cho sản phẩm đó nhân với mức độ hoàn thành của nó.

• - Tính toán giá thành của từng loại sản phẩm:

Cuối cùng, để tính được giá thành từng loại sản phẩm, cần cộng trị giá của các sản phẩm hoàn thành đầu kỳ với trị giá của các sản phẩm hoàn thành trong kỳ và trừ đi trị giá của các sản phẩm dở dang cuối kỳ. Kết quả thu được là giá thành từng loại sản phẩm trong kỳ. Đây là bước cuối cùng trong quy trình tính giá thành sản phẩm, giúp doanh nghiệp có được thông tin chi tiết về chi phí của mỗi loại sản phẩm để hỗ trợ cho các quyết định kinh doanh.

Kết luận

Tóm lại, để tính giá thành sản phẩm một cách chính xác và hiệu quả, doanh nghiệp cần xác định được các chi phí liên quan đến sản xuất, phân phối và bán hàng; chọn được phương pháp tính giá thành phù hợp với loại sản phẩm; và xác định được giá bán hợp lý sao cho có thể tối đa hóa lợi nhuận và cạnh tranh.

Hy vọng rằng các doanh nghiệp sẽ có thể áp dụng những nguyên tắc trên một cách linh hoạt và hiệu quả, đồng thời tận dụng các công nghệ hỗ trợ như Phần mềm kế toán Enter Account để quản lý tài chính một cách hiệu quả, từ đó đạt được sự thành công bền vững trong kinh doanh.

Xem thêm: Công dụng của phần mềm kế toán Enter-Account trong doanh nghiệp sản xuất và phân phối